De pancreas is een orgaan in de buik dat dicht bij de maag en de lever ligt. De pancreas heeft twee belangrijke functies: het reguleren van de suikerspiegel in het bloed dankzij insuline en het verteren van vetten en proteïnen dankzij de afscheiding van specifieke enzymen.
Insuline wordt geproduceerd door pancreascellen die « β-cellen van de eilandjes van Langerhans » worden genoemd. Bij een hoge bloedsuikerspiegel, bijvoorbeeld na een maaltijd, gaan deze cellen insuline afscheiden. Daardoor kunnen de suikers de cellen van het lichaam binnendringen en vervolgens worden gebruikt als energiebron. Suikers zijn de bijna exclusieve brandstof voor neuronen en spieren bij intense inspanningen.
Dankzij dit mechanisme blijft het suikergehalte in het bloed niet hoog. Een constant hoge bloedsuikerspiegel is immers giftig voor vele organen en leidt tot diabetes mellitus. Als daarentegen de bloedsuikerspiegel laag is, scheidt de pancreas in een gezond lichaam geen insuline af.
Bij een insulinoom, een tumor van de β-cellen, scheidt de pancreas te veel insuline af en veroorzaakt aanhoudende hypoglykemie.
Een insulinoom komt veel vaker voor bij honden dan bij katten. Honden van grote rassen worden vaker getroffen dan honden van kleine rassen. Meestal gaat het om goedaardige gezwellen. In 50% van de gevallen zijn er op het moment van de diagnose al uitzaaiingen in andere organen.
De symptomen worden in verband gebracht met hypoglykemie en zijn vooral van neurologische aard. Het dier ziet er zwak uit, maakt ongecoördineerde bewegingen, trilt, is onrustig, heeft epilepsieaanvallen en verliest gewicht. Deze symptomen treden vaak op met tussenpozen en kunnen worden uitgelokt door een inspanning, lichaamsbeweging, opwinding of vasten. Sommige honden vertonen weinig symptomen omdat ze zich hebben aangepast aan langdurige hypoglykemie.
De diagnose is gebaseerd op het aantonen van een laag glucosegehalte dat samengaat met een hoog insulinegehalte in het bloed.
Aan de hand van medische beeldvormende onderzoeken zoals een echografie en/of een abdominale scan, kan de locatie van het insulinoom in de pancreas worden gevisualiseerd en kunnen eventuele metastasen worden opgespoord.
De beste behandeling is de chirurgische verwijdering van het insulinoom. Als er metastasen aanwezig zijn, kunnen die soms ook geheel of gedeeltelijk via een operatie worden weggenomen.
Als een operatie niet mogelijk is of als de hypoglykemie aanhoudt ondanks de operatie, kan een medische behandeling worden overwogen. Dat kan ten eerste door het toedienen van vele kleine maaltijden om de bloedsuikerspiegel overdag stabiel te houden. Vervolgens kunnen bepaalde geneesmiddelen worden gebruikt die tot doel hebben het glucosegehalte in het bloed te verhogen en de productie en de secretie van insuline door de β-cellen te verminderen.
De prognose hangt af van het stadium van progressie van de ziekte op het moment van de diagnose en van het type behandeling dat wordt beslist. Over het algemeen wordt een betere prognose waargenomen (mediane overleving van 1,5 jaar) bij honden die een operatie ondergingen met of zonder postoperatieve medische behandeling, dan bij honden die enkel medisch werden verzorgd.
Dokter Emilie Vangrinsven
Diplomaat van European College of Veterinaire Interne Geneeskunde | PhD U-Liège
Assistente aan de Universiteit van Luik in de huisdierenkliniek | Auteur en coauteur van talrijke wetenschappelijke artikelen.
