De bijnieren (kleine klieren die boven de nieren liggen) produceren en secreteren van nature verschillende hormonen zoals glucocorticoïden (cortisol en cortison), mineralocorticoïden (aldosteron), catecholamines (adrenaline en noradrenaline) en geslachtshormonen (androgenen, oestrogenen). Deze hormonen zijn betrokken bij een groot aantal verschillende vitale functies binnen het organisme.
De ziekte van Addison of hypoadrenocorticisme wordt veroorzaakt door een gebrekkige aanmaak van glucocorticoïden met of zonder een gebrekkige aanmaak van mineralocorticoïden.
Deze ziekte komt het vaakst voor bij jonge honden of van gemiddelde leeftijd, vooral bij teven. Sommige rassen zijn bijzonder vatbaar voor de ziekte, zoals de Portugese waterhond, de grote Poedel, de Leonberger, de Labrador Retriever en de Nova Scotia Retriever. Alle rassen kunnen echter worden getroffen. Bij katten komt de ziekte maar heel zelden voor.
Sommige honden worden binnengebracht met chronisch evoluerende symptomen terwijl andere dieren dringend worden binnengebracht met acute symptomen.
Als de ziekte chronisch is en zich ontwikkelt sinds meerdere weken of maanden, zijn de meest voorkomende waargenomen symptomen meer drinken en plassen, gewichtsverlies, zwakte, braken, diarree, verlies van eetlust en neerslachtigheid. Deze symptomen kunnen variëren.
De acute vorm, ook wel « Addisoncrisis » genoemd, komt minder vaak voor, maar kan fatale gevolgen hebben. De symptomen verschillen van patiënt tot patiënt. Meestal zijn het dezelfde dan degene die hierboven staan beschreven, maar ze treden heel plots op en in een zeer ernstige vorm. Sommige patiënten vertonen ook gastro-intestinale bloedingen. Er wordt vers bloed of verteerd bloed (zwarte ontlasting) gevonden in de ontlasting en de honden braken met vers bloed. Omdat de honden in shock zijn, moeten ze snel naar een dierenarts worden gebracht.
De diagnose wordt gesteld op basis van de beschrijvingen, de klinische verschijnselen, de waargenomen afwijkingen in het bloedonderzoek en de resultaten van de hormonale onderzoeken.
Bij een Addisoncrisis moeten patiënten onmiddellijk worden verzorgd door een dierenarts en een intraveneus infuus krijgen dat bestaat uit het rechtstreeks toedienen van vloeistoffen in de bloedvaten om de shocktoestand te stabiliseren.
Of het nu gaat om de acute of de chronische vorm, suppletie met hormonen is ook noodzakelijk. De patiënt krijgt zijn verdere leven lang een behandeling die tot doel heeft de hormonen te vervangen die niet door de bijnieren worden geproduceerd (glucocorticoïden +/- mineralocorticoïden).
Suppletie met glucocorticoïden wordt oraal toegediend en moet dagelijks gebeuren. Suppletie met mineralocorticoïden kan worden ingespoten (één injectie per maand gemiddeld) of kan dagelijks oraal worden ingenomen.
Afhankelijk van de waargenomen problemen zijn soms andere symptomatische behandelingen nodig zoals Gastro Supp TM om de klinische verschijnselen van braken tegen te gaan, zoals Digest Regul TM om diarree te stoppen of, zoals Energy Supp TM en Omega Supp TM om gewichtsverlies en neerslachtigheid te verhelpen.
Met een gepaste behandeling is de prognose zeer gunstig en kan de hond een normaal leven leiden. Het stabiliseren van de ziekte kan echter enkele maanden duren en herhaalde controles bij de dierenarts vereisen.
Dokter Emilie Vangrinsven
Diplomaat van European College of Veterinaire Interne Geneeskunde | PhD U-Liège
Assistente aan de Universiteit van Luik in de huisdierenkliniek | Auteur en coauteur van talrijke wetenschappelijke artikelen.
