De slokdarm is het deel van het spijsverteringskanaal dat tussen de mondholte en de maag ligt. Het is de doorvoerplaats van voedsel dat zich naar de maag verplaatst dankzij de samentrekkingen van de spieren.
Bij een vermindering van de spiertonus trekt de slokdarm niet meer efficiënt samen en wordt hij groter; dit wordt ook slokdarmachalasie genoemd. De slokdarm verliest zijn vermogen om voedsel, water en speeksel actief naar de maag te transporteren. Deze zullen daar blijven stagneren of zelfs worden uitgebraakt.
Megaœsophagus mag niet worden verward met krop die wordt veroorzaakt door verschillende obstructieve oorzaken die leiden tot een vernauwing van het lumen van het orgaan. Het deel van de slokdarm dat boven deze vernauwing ligt, zet zich uit en vormt zo een krop. Deze obstructieve oorzaken zijn bijvoorbeeld een persisterende 4de aortaboog of tumoren.
Honden worden vaker getroffen door megaœsophagus dan katten.
Een megaœsophagus kan aangeboren zijn, aanwezig vanaf de geboorte, of verworven, ontwikkeld op volwassen leeftijd. Verschillende rassen zoals de Labrador Retriever, Duitse herder, Ierse Setter en Duitse dog hebben meer aanleg voor de aangeboren vorm. In het geval van de aangeboren vorm wordt de hypothese opgesteld dat deze secundair is aan een onvolledige ontwikkeling van het zenuwstelsel van het orgaan. De oorzaken van verworven megaœsophagus zijn talrijk: spierziekte, neuromusculaire of neurologische aandoeningen, ontsteking van de slokdarm, hormonale ziekte en toxische oorzaken. In de meeste gevallen wordt echter geen oorzaak gevonden, we spreken dan van idiopathische megaœsophagus.
Regurgitatie en gewichtsverlies zijn de meest voorkomende symptomen van megaœsophagus. Het is belangrijk regurgitatie te onderscheiden van braken. Braken is een actief proces dat wordt voorafgegaan door kokhalzen, misselijkheid en buikcontracties, voordat de inhoud van de maag wordt uitgebraakt. Regurgitatie is een passief proces waarbij voedsel, water en speeksel zonder inspanning worden overgegeven.
De meest voorkomende complicatie die in verband wordt gebracht met megaœsophagus is bronchopneumonie door verslikking, dat wil zeggen dat er voedsel en water in de longen is terechtgekomen. De waargenomen symptomen zijn hoesten, koorts en soms acuut optredende ademhalingsmoeilijkheden.
In de meeste gevallen kan via een röntgenfoto van de thorax de megaœsophagus worden gevisualiseerd. Bij twijfel krijgt de patiënt een onderzoek met bariumpap. Dat betekent dat de hond een pap met contrastmiddel moet innemen zodat het lumen van de slokdarm duidelijk te zien wordt op de röntgenfoto. De röntgenfoto van de thorax helpt ook om te controleren of er sprake is van longontsteking door verslikking.
Andere aanvullende onderzoeken, zoals een bloedonderzoek, kunnen worden uitgevoerd om de oorzaak van verworven megaœsophagus op te sporen. In de meeste gevallen wordt er echter geen onderliggende oorzaak gevonden.
In het geval van aangeboren megaœsophagus kan de ontwikkeling van de zenuwen in de slokdarm nog verbeteren met de leeftijd. Het vergt daarom wat geduld voordat men zich over de prognose uitspreekt.
Als bij verworven megaœsophagus een onderliggende oorzaak wordt gevonden, moet deze worden behandeld. In sommige gevallen is megaœsophagus omkeerbaar, wat gepaard gaat met een gunstige prognose.
Als we te maken hebben met een idiopathische megaœsophagus, wordt voor een conservatieve behandeling gekozen:
De prognose voor idiopathische megaœsophagus hangt af van de reactie op de conservatieve behandeling. De ontwikkeling van recidiverende bronchopneumonie versombert de prognose.
Dokter Emilie Vangrinsven
Diplomaat van European College of Veterinaire Interne Geneeskunde | PhD U-Liège
Assistente aan de Universiteit van Luik in de huisdierenkliniek | Auteur en coauteur van talrijke wetenschappelijke artikelen.
