OORSPRONG

• Veel voorkomende oorzaken

We moeten erkennen dat de uitdrukking «mijn kat doet overal pipi» vaak synoniem is van ziekte van de urinewegen. Als algemeen dierenarts gaan we altijd eerst kijken of het dier inderdaad geen aandoening aan de urinewegen heeft: cystitis, kristalurie, stenen in de blaas, tumor, of een andere ziekte zoals diabetes of nierinsufficiëntie. Om de juiste diagnose te kunnen stellen zal de dierenarts eerst een volledig algemeen onderzoek uitvoeren en daarna enkele bijkomende onderzoeken zoals de afname van een bloedstaal en een urinestaal, een echografie, een radiografie.

• Andere oorzaken

Als er geen sprake is van een ziekte aan de urinewegen of van diabetes, moet de échte oorzaak van het ongepast urineren worden gevonden. En om dat te kunnen, moeten we absoluut begrijpen hoe de kat «functioneert».

Eerst moet een onderscheid worden gemaakt tussen sproeien en urineren op de verkeerde plaats.

Als het om een gewone plas gaat, ziet het plasgedrag er hetzelfde uit bij mannelijke en vrouwelijke dieren. De kat zoekt al snuffelend een plaats waar de ondergrond zacht is en gemakkelijk om te krabben, zoals aarde, kattenbakvulling, zand of stof. Hij graaft een kuiltje met de achterpoten, draait zich om, hurkt, doet zijn behoefte, staat rechtop, draait zich opnieuw om en ruikt aan de ontlasting, en krabt met de achterpoten om de ontlasting min of meer netjes te bedekken. De houding is typisch. De kat zit gehurkt zonder de grond te raken en de staart staat horizontaal en parallel met de grond. De urine loopt verticaal op een horizontale ondergrond.

Als het om sproeien gaat, neemt de kat een heel andere typische houding aan. De kat staat recht en de staart staat stijf omhoog en trilt. Hij gaat met zijn rug naar het verticale oppervlak staan dat hij gaat markeren. Er volgt een horizontale urinestraal die duidelijker wordt waargenomen bij mannelijke dan bij vrouwelijke dieren. In tegenstelling tot wat vele eigenaars en nog enkele dierenartsen denken, is sproeien geen gedragsstoornis maar een communicatieprobleem. Bijgevolg kan sproeien voorkomen bij alle katten, mannelijke en vrouwelijke, gesteriliseerde en niet-gesteriliseerde.

Om goed te begrijpen hoe een kat «functioneert», is het absoluut noodzakelijk te bekijken hoe de kat haar leefomgeving ziet, aanvoelt en organiseert.

De kat leeft in een territorium waar hij zijn verschillende activiteiten heeft: eten/drinken, slapen, zijn behoeften doen, spelen. Sommige van deze activiteiten kunnen absoluut niet op dezelfde plaats, zoals eten en zijn behoeften doen. Om het anders te zeggen, katten eten niet graag op het toilet!

• Wat dan te zeggen van katten die urineren op de mat voor de deur of op het bed telkens u de deur van de slaapkamer laat openstaan?

Sommige katten gaan op zoek naar plaszones die beantwoorden aan hun basiscriteria: kalme zone, absorberende ondergrond, mogelijkheid om te krabben, zone die regelmatig terug proper wordt en tegelijkertijd een urinegeur behoudt. Vertrekkende van deze fysiologische gedragsbehoeften, kunnen we dus niet zeggen dat de kat «vuil» is, in tegenstelling tot wat de ontevreden eigenaars denken, maar dat de kat plaatsen voor zijn ontlasting heeft uitgekozen die niet passen bij de wensen van hun menselijke huisgenoten.

PREVENTIE

• De juiste kattenbakvulling vinden of in elke geval de vulling die de kat verkiest. Sommige katten gruwen van geparfumeerde vullingen, andere houden niet van absorberend of te fijn grit. De vulling moet 3 cm dik zijn ;
• De kattenbak moet 1,5 x zo lang zijn als de lengte van de kat van de neus tot aan de staartaanzet ;
• De kattenbak mag open of gesloten zijn, maar moet vooral proper zijn! Alle uitwerpselen moeten 1 keer per dag worden verwijderd en de vulling moet 1 keer per week volledig worden ververst ;
• Als er meerdere katten zijn, hebben katten in principe nood aan één kattenbak per kat +1 (voorbeeld: 3 katten hebben graag 4 bakken). Dat is niet altijd mogelijk, maar het is wel noodzakelijk minstens één kattenbak per verdieping te voorzien ;
• Wat men zeker niet moet doen met een kattenbak:

• • Geen kattenbak in de buurt van etens- of drinkbakjes plaatsen,
  • Geen 2 kattenbakken tegenover elkaar zetten, maar eerder met de achterkant naar elkaar of loodrecht op elkaar,
  • Geen kattenbak bij een spiegel plaatsen omdat de kat de indruk zou kunnen krijgen dat er een andere kat aanwezig is,
  • Geen ongebruikte kattenbakken laten staan ;

• Als de kat op een verkeerde plaats plast, zet men gedurende minstens 2 weken de kattenbak op deze plaats. Als de kat de bak regelmatig gebruikt, maar de bak voor de eigenaars niet op de ideale plaats staat, kunnen ze deze progressief verplaatsen naar een meer geschikte plaats. ;
• De kat heeft een rustige plaats nodig om zijn behoeften te doen. Hij wil niet gestoord worden door andere dieren of door mensen. Het is geen goed idee om van dit moment gebruik te maken om hem een geneesmiddel te geven of iets anders te doen wat hij niet fijn vindt zoals zijn vacht gaan borstelen. Ook is het af te raden de kattenbak in een lawaaierige ruimte te zetten, zoals naast de wasmachine of in de gang waar veel gelopen wordt ;
• De plasplekken moeten goed worden schoongemaakt met een klassiek onderhoudsproduct (zonder Dettol ^®, javel of ammoniak) en daarna worden gespoeld met witte azijnc ;
• In sommige gevallen kan men de kat verhinderen naar de plaats terug te keren door ze onaangenaam te maken. De plaats kan eenvoudig worden afgedekt met aluminiumpapier of met een overlevingsdeken. U kunt ook een andere functie aan de zone geven door er voedsel te plaatsen ;
• Het is alleszins sterk af te raden een onzindelijke kat te straffen. Dat zal alleen voor meer stress zorgen en kan eventueel leiden tot nog meer ongewenst plasgedrag.

Samengevat kan onzindelijkheid bij katten vooral in verband worden gebracht met de stress om het territorium te organiseren. Daarom is het belangrijk te zorgen voor minder angstigheid via voedingssupplementen zoals Zen Supp™, feromonen of essentiële oliën zoals Zen Miloa™. Deze kunnen zeer doeltreffend blijken. Bij onzindelijkheid raden we sterk aan om alle «tips» tegelijkertijd toe te passen om zoveel mogelijk kans op slagen te hebben. Als het echt niet lukt, kan uw dierenarts (gedragstherapeut) eventueel geneesmiddelen voorschrijven.

Om maar te zeggen dat het niet altijd gemakkelijk is om een kleine pipi op de verkeerde plaats weg te krijgen!

Dokter Eric Witvrouw
DMV | Dierenarts gedragstherapeut
Centre Vétérinaire ÉducaVet’s
Website