Heemst maakt deel uit van de familie van de Malvaceae. Deze vaste plant is afkomstig uit Europa en komt ook voor in Azië, Afrika en Rusland. Heemst groeit voornamelijk in vochtige gronden, bijvoorbeeld in moerassen en langs de Atlantische kust. Zowel de bladeren, de bloemen als de wortels van de plant worden gebruikt.
Heemst kan meer dan een meter hoog worden. De plant heeft een witachtige kleur en de bloemen hebben een korte bloemsteel en zijn wit tot lichtroos van kleur. Vandaar ook de benaming van witte malve.
De actieve principes zijn de slijmstoffen (arabinogalactanen en galacturonorhammanen) en de flavonoïden. De wortel is rijker aan slijmstoffen dan de bloem (5 à 20 % tegenover 6 à 9% respectievelijk).
Sinds vele eeuwen wordt heemst gebruikt om hoest te genezen. Het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA), de European Scientific Cooperative on Phytotherapy (ESCOP) en de Commissie E van het Duitse ministerie voor Gezondheid laten het traditionele gebruik van heemstwortel toe bij de symptomatische behandeling van irritatie in de mond en de keel, droge hoest en lichte maag- en darmklachten. De Wereldgezondheidsorganisatie (OMS) beschrijft daarnaast het gebruik van heemst als weekmiddel op een droge huid en op wonden.
Heemst heeft een ontstekingsremmende en antioxiderende werking. Het verhoogt aanzienlijk de activiteit van superoxyde dismutase, één van de belangrijkste antioxiderende enzymen. Het vermindert de ernst van acute en chronische ontstekingen veroorzaakt door carrageen en formaline (HAGE-SLEIMAN & al, 2011 ; ZAGHLOOL & al, 2015).
Heemst vermindert de intensiteit van ontstekingen en doet wonden beter genezen. Het werkt ook infectiewerend tegen grampositieve bacteriën (REZAEI & al, 2015).
Heemst verhoogt de migratie van macrofagen op het niveau van de verwonde en ontstoken slijmvliezen. Deze cellen vormen één van de eerste verdedigingslinies tegen ziekteverwekkers in de slijmvliezen. Heemst kan dus de genezing bevorderen van ontstekingen en van wonden (BONATERRA & al, 2020).
Wortelextract van Althaea officinalis heeft een stimulerende werking op de levensvatbaarheid van de cellen en de proliferatie van de epitheelcellen. Daarom wordt het traditioneel gebruikt om de regeneratie van geïrriteerde weefsels te bevorderen (DETERS & al, 2010). Het kan intéressant blijken bij de behandeling van ontstekingen en huidirritatie.
Omdat het slijmstoffen bevat, heeft het extract ook een hydraterende en voedende werking die heilzaam zijn voor de proliferatie van de huidcellen, en het gebruik ervan werd gesuggereerd voor een sneller herstel van de huid (GHASEMINEZHAD & al, 2020).
Wortelextract van heemst zorgt voor bescherming van de geïsoleerde fibroblasten in de menselijke huid tegen de schadelijke gevolgen van UVA-stralen (CURNOW & OWEN, 2016).
De doeltreffendheid van wortelextract van heemst wordt onder ander in verband gebracht met de bioadhesieve effecten van de polysachariden die een beschermende laag vormen op de slijmvliezen in de keelholte. Dat zorgt mee voor een beperking van lokale irritatie en ontsteking, en van de invasie door micro-organismen (BENBASSAT & al, 2013 ; SENDKER & al, 2017)..
Er werd aangetoond dat uit heemstwortel geëxtraheerde polysachariden een dosisafhankelijke hoeststillende werking hebben, zowel bij katten als bij cavia’s. Vooral de polysacharide ILK heeft een sterke hoeststillende kracht. Deze eigenschappen zijn vergelijkbaar met die van codeïne in dezelfde omstandigheden, en lijken verband te houden met een inwerking op de serotonine-receptoren (SUTOVSKA & al, 2007 ; SUTOVSKÁ & al, 2009 ; SUTOVSKA & al, 2011)..
Bij mensen werd benadrukt dat het gebruik van heemstwortel in siroop voortreffelijk helpt om droge hoest en symptomen in de keelholte te verminderen binnen de 10 minuten (FINK & al, 2018).
Het gebruik van een combinatie van echte kamille, zoethout, heemst, hyssop en ziziphus verbetert de symptomen van een verkoudheid bij kinderen met astma. De hoest wordt minder zwaar en het kind slaapt ’s nachts beter door (JAVID & al, 2019).
Studies op ratten hebben aangetoond dat heemstextract een heilzame werking heeft tegen maagzweren. Het zorgt onder andere voor een bescherming van de maagmucosa na een pylorus ligatuur of na het toedienen van ethanol of indometacine (HAGE-SLEIMAN & al, 2011 ; ZAGHLOOL & al, 2015 ; ZAGHLOOL & al, 2019).
