Orthosiphon wordt ook Kattensnor of Javathee genoemd. De plant is afkomstig uit Zuidoost-Azië en maakt deel uit van de familie van de Lamiaceae.
De blaadjes van de plant worden sinds mensenheugenis gebruikt in de Chinese traditionele geneeskunde voor hun ontstekingsremmende, antioxiderende, leverbeschermende en antibacteriële eigenschappen. Orthosiphon wordt vaak gebruikt als diureticum bij het bestrijden van rumatisme, buikpijn, ontstekingen en infecties aan de nieren en de blaas (nefritis, cystitis), œdeem, jicht en verhoogde bloeddruk.
Orthosiphon is rijk aan diterpenen zoals orthosiphol, maar ook fenolverbindingen zoals sinensetine, eupatorine, rozemarijnzuur en koffiezuur.
Dankzij de orthosipholen en flavonen in orthosiphon heeft het kruid een ontstekingsremmende werking door inhibitie van 5-lipo-oxygenase. Eupatorine, sinensetine en ursolzuur zijn de belangrijkste bestanddelen die zorgen voor de ontstekingsremmende effecten.
Orthosiphon heeft vele heilzame effecten voor de nierfunctie. Het zorgt onder andere voor een vermindering van uremie en creatininemie, alsook voor een verhoging van de glomerulaire filtratiesnelheid (ADAM & al, 2009).
Het heeft een diuretisch effect dat vergelijkbaar is met furosemide bij ratten (ENGLERT & al, 1992 ; SCHUT & al, 1993). De diuretische activiteit is dosisafhankelijk (ADAM & al, 2009). Bij een éénmalige dosis van 2g/kg bij ratten, veroorzaakt orthosiphon een verhoging van de uitscheiding van natrium en kalium binnen de 8 uren die volgen op de inname, en dat met een resultaat dat vergelijkbaar is met hydrochloorthiazide. Herhaalde doses van 0,5mg/kg die worden toegediend gedurende 7 dagen, leiden tot een verhoogd urinevolume vanaf de derde dag tot de zevende dag, alsook tot een verhoogde uitscheiding van de ionen Na+ et K+ vanaf de tweede dag. Over het algemeen ziet men een daling van het serum urinezuur vanaf het zesde uur (ARAFAT & al, 2008).
De plant werkt ook beschermend voor de nieren. Bij ratten die kalium oxonaat kregen toegediend, hielp orthosiphon bijvoorbeeld om hyperuricemie te bestrijden en om schade aan het nierweefsel te verminderen (WH & al, 2020). Om deze beschermende effecten te verzekeren is het ethanolextract interessanter dan het waterextract omdat het veel rijker is aan koffiezuren, chlorogenzuren, protocatechinezuren en aan orthosiphol (SACHAR & al, 2018).
Orthosiphon helpt de bloeddruk te verlagen omdat het een vasorelaxerende werking heeft. Het is inderdaad van invloed op de calcium- en kaliumkanalen, maar ook op de muscarinereceptoren en de beta-adrenerge receptoren. Dit werd onder meer vastgesteld bij ratten die een ring ter hoogte van de aorta kregen geplaatst, om hypertensie uit te lokken. Deze actie wordt gemoduleerd door de sinensetine (YAM & al, 2018).
Een andere van sinensetine afgeleide molecule, TMF of tetramethoxyflavoon, veroorzaakt een vasorelaxerend effect op het niveau van de aortaboog bij ratten waarvan het endotheel gevoelig werd gemaakt voor fenylefrine. Dit effect wordt eveneens bereikt door in te werken op het niveau van de calcium- en kaliumkanalen, en van de muscarinereceptoren en de beta-adrenerge receptoren (TAM & al, 2018).
Omdat orthosiphon antioxiderende eigenschappen heeft, kan dit kruid verzet bieden tegen een verhoging van serumgehaltes van de leverenzymen ALT en AST. Het beschermt ook tegen de schadelijke gevolgen van paracetamol in de lever omdat het glutathion niveau wordt verhoogd (ASHRAF & al, 2018).
De antibacteriële werking van orthosiphonextract werd bevestigd door meerdere studies. Het helpt om infectie tegen te gaan veroorzaakt door Salmonella, Escherichia Coli, maar ook Listeria monocytogenes en Staphyococcus aureus (ASHRAK & al, 2018). Bij een dosis van 750 mg/kg kan het de nieren en de blaas beschermen tegen E.coli infecties bij muizen, waarbij de bacteriële concentratie vermindert op een manier die vergelijkbaar is met norfloxacine. Op een interessante manier kan een voorbehandeling, die 4 tot 7 dagen duurt, de kolonisatie door bacteriën van de blaas verminderen dankzij de antiadhesieve werking (SASHAR & al, 2017).
