Shiitake is ook gekend onder de naam Lentinus edodes, Japanse champignon, geurpaddenstoel of eikenzwam. Het is een steeltjeszwam die behoort tot de familie van de Marasmiaceae.
Shiitake wordt in China en in Japan gekweekt sinds meer dan 1000 jaar en wordt in de Chinese geneeskunde al eeuwenlang gebruikt! Het is de tweede meest geteelde paddenstoel ter wereld omdat het een geliefd ingrediënt is in de keuken en omdat het wordt gewaardeerd om zijn talrijke geneeskrachtige eigenschappen.
Shiitake is een belangrijke bron van verschillende vitamines en mineralen. Het is inderdaad erg rijk aan koper, selenium, vitamine B5 en D. Het bevat ook veel kalium, mangaan, zink, fosfor, magnesium, vitamines B2, B3 en B6 en folaten. De concentraties van deze mineralen liggen hoger bij gedroogde paddenstoelen dan bij verse.
Shiitake is ook rijk aan proteïnen (en aminozuren zoals lysine en leucine), vetzuren (linolzuur, oliezuur, palmitinezuur), en aan vezels waarvan 90% niet oplosobaar zijn wat bijdraagt tot een goede darmwerking. Shiitake mag niet rauw worden gegeten om het risico te verminderen op een allergische reactie veroorzaakt door lentinan. Het is aan te raden gedroogde paddenstoelen één uur in vloeistof te laten trekken alvorens ze te bereiden zodat hun smaak beter vrijkomt.
De meeste van deze geneeskrachtige eigenschappen hebben te maken met een polysaccharide: lentinan (Beta 1,3 D-glucaan).
Shiitake stimuleert de activiteit van macrofagen, T-lymfocyten en van NK-cellen (DER MARDEROSIAN & al, 2001) en de synthese van IL-1 alfa, IL-beta, TNF alfa en interferonen (PETRAVIC-TOMINAC & al, 2010).
Shiitake heeft antigenotoxische en antimutagene eigenschappen. Het wordt in Japan al decennialang gebruikt bij kankerpatiënten met chemotherapie. Bij vrouwen met borstkanker leidt shiitake tot inhibitie van de tumorgroei en tot apoptose (XU & al, 2017).
Een meta analyse over 12 jaar uitgevoerd bij meer dan 3.000 patiënten met longkanker, heeft aangetoond dat degene die werden behandeld met chemotherapie met lentinan, in 56,9% van de gevallen hierop gunstig reageerden, tegenover 43,3% van de gevallen zonder lentinan! (YIRAN & al, 2018).
In 2018 tenslotte hebben Shengming en Guoxi bewezen dat lentinan tumorangiogenese remt omdat het de expressie van interferonen door de T-lymfocyten stimuleert, en bijgevolg remt het ook de groei van colonkanker en longkanker.
De antioxiderene werking van shiitake komt van de fenolverbindingen. Lentinane verbetert de tolerantie van de cellen bij oxidatieve schade, de weerstand tegen stress, en het heeft een beschermende en herstellende werking voor de beschadigde cellen
(YUSHA & al, 2018). Het vangt hydroxide radicalen en stimuleert SOD. Het chelateert eveneens metalen (waaronder ijzer). Het is een anti-ageing paddenstoel!
De antibacteriële werking van lentinane stimuleert fagocytose van macrofagen en neutrofielen, onder andere bij Salmonella enteritidis, Listeria monocytogenes of Staphylococcus aureus (GIAVASIS & al, 2013) en bij E. Coli in de darmen van biggen (VAN NEVEL & al, 2003) of ook nog bij Proteus. Shiitake heeft ook een schimmelwerende werking tegen Candida albicans.
Bij legkippen: de antivirale, antibacteriële en antiparasitaire werking ten gevolge van de immunomodulerende actie van de polysacchariden, zorgen voor een verbeterde productie en kwaliteit van de eieren (KHAN & al, 2018).
Shiitake heeft ook een interessante antivirale werking tegen HIV, het westnijlvirus en het rund herpesvirus 1 (HATVANI & al, 2001 ; NGAI & al, 2003). In het geval van HIV verhoogt lentinan de weerstand van de patiënt tegen het virus en vermindert het de toxiciteit van de behandeling. Deze eigenschappen hebben te maken met een verhoogde synthese van gamma interferonen en een verhoogde concentratie van circulerende monocyten (LINDEQUIST & al, 2005).
Shiitake zijn prebiotica. Ze zijn bloedsuikerverlagend door een verminderde absorptie van glucose in de darmen.
Dankzij de aanwezige polyfenolen hebben ze ook een leverbeschermende werking en verminderen ze de leverenzymen. Ze verminderen hyperlipemie door het onderbreken van de enterohepatische cyclus van galzuur.
Bij mensen als bij ratten werd ook aangetoond dat ze cholesterolverlagend werken omdat ze een invloed hebben op de HDL en de LDL (LAKHANPAL & al, 2005). Ze verminderen het risico op een atheromateuze plaque.
Olé shiitaké!
