Rozemarijn, Rosmarinus officinalis of Salvia rosmarinus is een struik die behoort tot de familie van de Lamiaceae. Het is een drachtplant waarvan de bloemetjes meestal blauw of paars zijn, soms wit. De plant groeit in het wild in het Middellandse Zeegebied, vooral in de kalkgronden van de Garrigues en het Maquis. Rozemarijn geeft gerechten een heerlijke geur.
Er worden vele therapeutische eigenschappen aan Rozemarijn toegeschreven en in het bijzonder aan het cineol chemotype, dat rijker is aan 1,8-cineol, een monoterpeen dat ook eucalyptol wordt genoemd. Traditioneel wordt Rozemarijn gebruikt als stimulerend middel, als mucolyticum of als expectorans. Het helpt de luchtwegen vrij te maken, de neus te ontstoppen en vergemakkelijkt de ademhaling. De plant wordt ook aangewend bij spijsverteringsstoornissen, lever- en galproblemen en spiercontracturen.
Bij een experimentele methode die wordt gebruikt om stress te meten bij met de staart opgehangen knaagdieren (TST: tail suspension test), werd vastgesteld dat het inhaleren van Rozemarijn de productie vermindert van corticosteron bij de aan deze test onderworpen dieren. Een vergelijking met essentiële olie van lavendel toonde aan dat Rozemarijn doeltreffender werkt. Bij dezelfde test zag men ook dat de niveaus van dopamine bij de dieren die werden blootgesteld aan Rozemarijndamp, hoger waren dan die bij de controlegroep. De tijd van onbeweeglijkheid van de knaagdieren was ook aanzienlijk verminderd (BORGES & al., 2019 ; VILLAREAL & al., 2017 ; SEOL & al., 2010).
Essentiële olie van Rozemarijn heeft een antibacteriële werking tegen Salmonella typhi, Salmonella paratyphi, Salmonella typhimurium, Shigella, Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus aureus en Escherichia coli. In een onderzoek van 2016 was de inhibitiezone van essentiële olie van Rozemarijn 6 à 32mm terwijl die van gentamicine tegen dezelfde bacteriën 18 à 21mm bedroeg (WANI & al., 2021 ; BORGES & al., 2019 ; MEKONNEN & al., 2016).
In een studie van 2017 werd de doeltreffende werking van Rozemarijn aangetoond tegen drie pathogenen die een rol spelen bij mondziektes: Candida albicans, Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa. Er treedt inderdaad een vermindering op tussen 67 en 99% van de productie van biofilms in functie van het betreffende pathogeen na slechts 5 minuten behandeling. In deze zelfde studie werd ook het vermogen van essentiële olie van Rozemarijn aangetoond om de productie van biofilms te verminderen en zelfs te verhinderen voor E. faecalis en S. mutans. Bepaalde verbindingen in de olie verminderen het adhesievermogen van de microben en verzwakken hun plasmamembraan (WANI & al., 2021 ; DE OLIVEIRA & al., 2017 ; DE OLIVEIRA & al., 2019).
In een gerandomiseerd dubbelblind onderzoek met een controlegroep dat werd uitgevoerd in 6 ziekenhuizen in Israël, werd de doeltreffende werking getest van een mondspray die 20% essentiële olie van Rozemarijn bevat, op de verbetering van de symptomen die zich voordoen bij aandoeningen van de bovenste luchtwegen. Het resultaat van dit onderzoek toonde een verbetering na slechts 20 minuten van de hoest, de keelpijn en de heesheid (BEN ARYE & al., 2011).
Eucalyptol helpt de symptomen die zich voordoen bij niet purulente acute sinusitis, te verminderen. In een onderzoek met mensen werd inderdaad vastgesteld dat bij 92% van de patiënten die werden behandeld met systemisch toegediend cineol, er een verbetering van de symptomen optrad (KEHRL & al., 2004).
1,8-cineol heeft een sterk remmende werking in vitro op de pro-inflammatoire cytokines TNF-α en IL-1β. De werking is minder uitgesproken, maar bestaat ook op IL-4, IL-5, IL-8 en NF-kB (DE OLIVEIRA & al., 2017 ; JUERGENS & al., 2004 ; DO NASCIMENTO & al., 2020)..
