Mastiek is het hars van de Pistacia Lentiscus L., een groenblijvende struik die behoort tot de familie van deAnacardiaceae. Het hars wordt verkregen via ondiepe inkervingen in de stammen. De cultivar P. Lentiscus cv chia groeit uitsluitend op het eiland Chios, in de Egeïsche Zee, in Griekenland. De traditionele mastiekcultuur staat sinds 2014 ingeschreven op de Lijst van Immaterieel Cultureel Erfgoed van UNESCO.
Mastiek wordt in de Griekse traditionele geneeskunde sinds meer dan 2500 jaren gebruikt voor het verzorgen van diverse maag- en darmstoornissen zoals buikpijn, dyspepsie, gastritis en maagzweren. Herodotus en Aristoteles getuigden reeds over de heilzame eigenschappen van Mastiek.
In 2015 heeft het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA) het gebruik van Mastiek erkend als middel om spijsverteringsstoornissen te verhelpen en voor de symptomatische behandeling van lichte huidontstekingen en voor wondheling.
De bestanddelen die bijdragen tot deze therapeutische werkingen, behoren met name tot de klasse van de mono- en sesquiterpenoïden (BARRA & al, 2007) en triterpeenzuren (masticadienonic zuur) (ASSIMOPOULOU & PAPAGEORGIOU 2005). Ongeveer 25% van het totale gewicht van het Mastiekhars is een polymeer dat, wanneer het zich in een zure omgeving bevindt, een vloeibaar hars wordt. Mastiek heeft geneeskrachtige eigenschappen voor het maag- en darmstelsel, en vertoont ook een antioxiderende, ontstekingsremmende, antidiabetische, antimicrobiële en kankerremmende werking. Bovendien werkt Mastiek heilzaam voor de mond- en tandhygiëne en voor de gezondheid van de huid (PACHI & al., 2020).
Een dubbelblind klinisch onderzoek werd uitgevoerd bij patiënten met een zweer in de twaalfvingerige darm en aan wie ofwel Mastiek (1 g per dag, 20 patiënten) werd toegediend ofwel een placebo (lactose, 1 g per dag, 18 patiënten), via orale inname gedurende twee weken. De inname van Mastiek vermindert de symptomen bij 80% van de patiënten, in vergelijking met 50% voor de patiënten die een placebo kregen. Bovendien zagen 70% van de patiënten die Mastiek kregen, een genezing van het endoscopische letsel, tegenover 22% in de placebogroep (AL-HABBAL & al., 1984). De doeltreffendheid van Mastiek werd ook getest voor maagzweren en zweren in de twaalfvingerige darm die via experimenten werden veroorzaakt bij ratten. Uit dit onderzoek bleek dat Mastiek die via orale inname werd toegediend aan een dosis van 500 mg/kg, het letsel aan het slijmvlies vermindert, het zuur verlaagt bij ratten met een slokdarmligatuur en een cytoprotectieve werking heeft tegen ethanol (AL-SAID & al., 1984). Bovendien vermindert het de ulcerogene werking van indometacine (GABR & al., 1997).
Mastiek vertoont eveneens een antibacteriële werking tegen Helicobacter pylori. De minimale bactericide concentratie is 0,06 mg/ml. Bij lagere concentraties wordt de groei van H.pylori nog altijd aanzienlijk geremd, met een duidelijk postantibiotisch effect bij concentraties vanaf 0,0075 mg /ml. Het induceert ultrastructurele veranderingen in de bacteriën die zichtbaar zijn via elektronische microscopie (HUWEZ & al., 1998 ; MARONE & al., 2001). De anti H.pylori werking van Mastiek werd eveneens onderzocht in vivo op 48 patiënten die leden aan gastritis. Een behandeling aan de hand van kauwgommetjes die 1g Mastiekhars bevatten, verbeterde aanzienlijk de score voor de maagontsteking (ROE & al., 2003).
Uit een onderzoek dat werd uitgevoerd bij 148 patiënten die te maken hadden met functionele dyspepsie en die 350 mg Mastiek kregen drie keer per dag of een placebo, gedurende 3 weken, bleek dat de inname van Mastiek zorgde voor een aanzienlijke verbetering van de spijsverteringssymptomen zoals buikpijn en brandend maagzuur, tegenover de placebogroep (DABOS & al., 2010).
Bij ratten met een door trinitrobenzeensulfonaat zuur (TNBS) geïnduceerde colitis, zorgt de dagelijkse inname van 100 mg/kg Mastiekpoeder voor een verbetering van de histologische letsels, een vermindering van de symptomen van colitis en van het gehalte aan pro-inflammatoire cytokines zoals de tumorale necrosefactor (TNF)-α, het intercellulaire adhesiemolecuul-1 (ICAM-1) en interleukine-6 (GIOXARI & al., 2011). Bij patiënten die lijden aan de ziekte van Crohn, zorgt de inname van Mastiek voor een aanzienlijke verlaging van de activiteitsindex van de ziekte en van de plasmawaarden van de inflammatoire markers (KALIORA & al., 2007).
Mastiek beperkt de productie van pro-inflammatoire molecules zoals stikstofmonoxide (NO) en prostaglandine (PG) E2 door macrofagen, die door lipopolysaccharide in vitro (LPS) gestimuleerd worden. Het remt de expressie van induceerbaar NO synthase (iNOS) en van cyclooxygenase (COX) -2. Daarnaast heeft het een sterk effect op het vangen van hydroxylradicalen (ZHOU & al., 2009). Bij ratten vermindert Mastiek op beduidende wijze het door carraghenine geïnduceerde ontstekingsoedeem. Bij een dosis van 800 mg/kg die intraperitoneaal werd toegediend, werd een remming van 100% van de ontsteking vastgesteld. Mastiek heeft een antioxiderende werking en is een goede chelator voor Fe2+ ionen (MAHMOUDI & al., 2010).
Mastiek heeft een ontstekingsremmende werking bij allergisch eosinofiel astma. Het beperkt het eosinofiel infiltraat, vermindert hyperreactiviteit van de ademhalingswegen en beperkt de productie van inflammatoire cytokines en chemokinen. Daarnaast remt het in vitro de chemotaxis van de eosinofielen, die door eotaxine wordt geïnduceerd (QIAO & al., 2011).
Mastiek heeft een hypolipidemische werking en beperkt de incidentie van atheromatose bij konijnen die een cholesterolrijke voeding krijgen (ANDREADOU & al., 2016). In een onderzoek bij 156 individuen, toonden de auteurs aan dat Mastiek zorgt voor een daling van de hypercholesterolemie met 11,5 mg/dl en van de nuchtere glocusewaarde met 4,5 mg/dl, zonder enige bijwerking voor de maag, de darmen, de lever of de nieren (KARTALIS & al., 2015).
Bij ratten met diabetes die worden behandeld met alloxane, werkt een behandeling met Mastiek leverbeschermend, verbetert het de hepatische micro-omgeving en verzacht het het door steatose veroorzaakte letsel aan de lever (SAAD UR REHMAN & al., 2015). Ook zorgt Mastiek voor een daling van de suikerspiegel (TZANI & al., 2016).
Mastiek wordt traditioneel aanbevolen voor de behandeling van huidontstekingen en de heling van kleinere wonden. De bereiding met Mastiek wordt aangebracht op een chirurgische hechtpleister en levert een veel hogere hechtkracht dan het hechtvermogen van benzoëhars, voor het sluiten van chirurgische wonden (MIKHAIL & al., 1986). Het geeft eveneens een vermindering van de incidentie van postoperatieve contactdermatitis (LESESNE & al., 1992). Crèmes die essentiële olie van Mastiek bevatten, zorgen ervoor dat er minder tijd nodig is om de geïrriteerde huid te verlichten na het epileren of na een peeling, tegenover een placebo (PROTOPAPA & al., 2001).
Essentiële olie van Mastiek remt de groei van de bacteriën Staphylococcus aureus, Lactobacillus plantarum, Pseudomonas fragi en Salmonella enteritidis in verschillende cultuuromgevingen, met inbegrip van magere melk. De remwaarde ligt hoger bij Grampositieve dan bij Gramnegatieve bacteriën (TASSOU & NYCHAS, 1995). Mastiek heeft ook een schimmelwerende werking tegen de dermatofyten Microsporum canis, Trichophyton mentagrophyte en Trichophyton violaceum, met een inhibitiepercentage van 90 tot 100 % (ALI-SHTAYEH & ABU GHDEIB, 1999 ; KOUTSOUDAKI & al., 2005).
Daarnaast heeft Mastiekhars werkingen tegen verschillende stammen van Malassezia met een minimale remconcentratie van 2 tot 64 mg/L. Deze effecten zijn vergelijkbaar met de resultaten die worden verkregen met amfotericine (VELEGRAKI & al., 2016). Dat is bijzonder interessant omdat schimmels van het type Malassezia regelmatig in verband worden gebracht met dermatitis bij honden en katten en die zijn zeer moeilijk te genezen (BOND & al., 2020).
De kankerremmende werkingen van Mastiek werden vermeld in talrijke onderzoeken, waaruit een heilzame werking blijkt voor verschillende soorten kankers zoals colon- of colorectale kanker, longkanker, mondkanker, pancreaskanker, prostaatkanker en leukemie (BALAN & al., 1999 ; SPYRIDOPOULOU & al., 2017).
Wacht niet langer en laat uw dier genieten van de talloze heilzame krachten van de tranen van god.